Ραγισμένα Προσωπεία

 

Η ιστορία που γίνεται μύθος ή ο μύθος που γίνεται ιστορία;

Η διαχρονικότητα του μύθου και η πρόκληση μέσα από μία πλασματική ιστορία να εξηγηθεί η αλήθεια των θεών, υπήρξε ανέκαθεν σημείο αναφοράς για τους συγγραφείς. Τι κρύβεται κάτω από την επιφάνεια του μύθου; Ποιες φιλοσοφικές αλήθειες εκφράζονται;

            Ο Χιούμ μελέτησε τον μύθο όχι ως αυτοσκοπό αλλά ως τρόπο κατανόησης της ανθρώπινης σκέψης. Εξάλλου η πραγματική αξία ενός μύθου βρίσκεται στην αλήθεια που εκφράζει και όχι στην εικόνα με την οποία εκφράζεται. Έτσι μπορεί να περάσει πληροφορίες και αλληγορίες που αφορούν την προέλευση του κόσμου, τους θεσμούς της κοινωνίας, τις αρετές και το ορθώς πράττειν αλλά και οτιδήποτε απασχολεί, προβληματίζει και ερεθίζει την ανθρώπινη ύπαρξη.

Με τον μύθο και τα μαθήματα που μας προσφέρει ως παρελθόν, σε συνδυασμό με την εμπειρία του παρόντος, χτίζουμε το μέλλον. Ο μύθος είναι αναγκαίος για τη ζωή μαςˑ χωρίς αυτόν, χωρίς τη μαγεία του, χωρίς τα μηνύματά του, τις γνώσεις και τις εμπειρίες του, ο άνθρωπος θα έπρεπε ν’ αρχίσει να γνωρίζει τον κόσμο από την αρχή. 

            Οι σημαντικοί μύθοι δημιουργούν πρόσωπα αγέραστα που η βϊοϊστορία τους διαμηνύει μία καίρια αλήθεια για την ψυχική συγκρότηση του ανθρώπου, γεγονός που εξηγεί γιατί η δύναμη αυτής της αλήθειας διαγείρει, παρά το κύλισμα των αιώνων, τις ανθρώπινες συνειδήσεις.

            «Ένα κορίτσι μονάχο

            γεννάει τον καρπό μιας νεανικής απερισκεψίας.

            Ανάμεσα στους αφιλόξενους τοίχους και τις άσπρες στολές

            η Λητώ τής χαμογελάει.

            “Όλα θα πάνε καλά”.

            Η Ειλείθυια τής απαλύνει τον πόνο».

         Στην παρούσα ποιητική της συλλογή, Ραγισμένα Προσωπεία, η ποιήτρια Σόνια Τσιουτσιουλικλή δανείζεται για τις ανάγκες της δέκα εννέα πρόσωπα-σύμβολα. Δέκα εννέα πρόσωπα που φορούν τη μάσκα του τραγικού η οποία, καθώς διαρρηγνύεται, αφήνει από τη χαραμάδα που δημιουργείται να δραπετεύσει το διαχρονικά σταθερό. Η τραγωδία των προσώπων και η τραγωδία της ανθρωπότητας.  Χρησιμοποιώντας τη διαχρονικότητα των εννοιών που στη σειρά των ετών πληθωρικά συνυφάνθηκαν με τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, επιτυγχάνει την σύζευξη με το παρόν και τα προβλήματα του, που ανακύπτουν συνεχώς τα ίδια. Με λόγο καθαρό και ακριβή, σταθερό, μεστό, ολοκληρωμένο, με λέξεις διαλεγμένες με προσοχή, αποτυπώνει  το συνεχώς υπαρκτό, είτε αυτό αφορά φιλοσοφική έννοια είτε ιστορική αλήθεια, μολονότι, στην προκειμένη τουλάχιστον περίπτωση, πολύ λίγο εξετάζεται η ιστορική αλήθεια, αφού οι έννοιες και η σημασία τους στο πέρασμα των αιώνων καθώς και οι κομβικές αξίες πάνω στις οποίες θεμελιώνεται το ευ ζην των ανθρώπων, είναι ο κύριος πρωταγωνιστής. Η κακία, η φθαρτότητα, η αιμομιξία, η αιώνια αγάπη, η ζήλια ξεπετιούνται σαν σπίθες μέσα από το διάπυρο της αιωνιότητας.

            Έτσι, η ανώνυμη Τρωαδίτισσα κλαίει μαζί με την Εκάβη, την Κασσάνδρα και την Ανδρομάχη τον χαμό του Αστυάνακτα αλλά και του Άσαντ και του Δημήτρη. Η Άλκηστη και ο Άδμητος μετατρέπονται σ’ ένα γέρικο ζευγάρι αιώνια αγαπημένων, που πλέκουν τα χέρια τους σαν δύο κλαδιά, για ν’ αντέξουν το κρύο και τον αγέρα. Η Σκύλλα και η Χάρυβδη ντρέπονται για την κακία των ανθρώπων και προτιμούν να κρυφτούν στο παρελθόν τους. Για τη Σφίγγα η μόνη λύση είναι η αυτο-καταστροφή, μη αντέχοντας πια την πρόβλεψη άλλων θανάτων. Οι Ερινύες σκεπάζουν διαχρονικά τις σφαγές μεταξύ των ανθρώπων -τόσο αίμα θέ μου!- και η Μέδουσα απαξιώνεται μπροστά στις ήδη πετρωμένες καρδιές τους.

            Δέκα εννεά πρόσωπα που έγιναν σύμβολα όσων στοιχειώνουν την ύπαρξή μας. Πραγματικά ή όχι, αντικατοπτρίζουν την ζωή του καθενός ξεχωριστά, αλλά και ως μέρος ενός συνόλου, που ταλανίζεται ακολουθώντας μοιρολατρικά τον ίδιο χορό, μέχρι τη συντέλεια του αιώνος.

           Ευτυχώς όμως υπάρχει η Πανδώρα και το μαγικό κουτί της που,

            «Στον άνθρωπο έδωσε το κλειδί

            μαζί με την ελπίδα

            για την τύχη του ν’ αποφασίσει».

 

Μαρία Βέρρου-Συγγραφέας

 

https://www.ekdoseisalati.com/p/ragismena-prosopeia/